Khi thời tiết ngày càng bất ổn, thiệt hại do ngập lụt đã trở thành vấn đề nổi bật trong lĩnh vực bảo hiểm toàn cầu.

Bảo hiểm lũ lụt – một công cụ từng được xem là tùy chọn – giờ đây dần trở thành yêu cầu thiết yếu không chỉ với hộ gia đình mà còn với các nhà hoạch định chính sách, nhà đầu tư và cơ quan quản lý trong bối cảnh rủi ro thủy văn ngày một nghiêm trọng.

Bảo Hiểm Lũ: Tuyến Phòng Thủ Trong Thời Kỳ Biến Động

Khi lũ quét tại đô thị hay triều cường ven biển xảy ra ngày càng thường xuyên, kể cả tại những vùng trước đây được xem là an toàn, thì bảo hiểm lũ lụt đã trở thành một yếu tố sống còn trong việc hồi phục sau thảm họa. Loại hình bảo hiểm này không chỉ giúp cá nhân khôi phục tài sản mà còn hỗ trợ doanh nghiệp nhanh chóng quay lại hoạt động, từ đó góp phần ổn định nền kinh tế địa phương. Như nhà đầu tư kỳ cựu Warren Buffett từng nói: “Rủi ro xuất phát từ việc bạn không hiểu mình đang làm gì.” Trong bảo hiểm lũ lụt, hiểu đúng mức độ phơi nhiễm là bước đầu để bảo vệ tài sản một cách khôn ngoan.

Giá Theo Rủi Ro: Hợp Lý Hay Thiếu Công Bằng?

Việc áp dụng mô hình tính phí dựa trên mức độ rủi ro nghe có vẻ hợp lý – ai ở vùng nguy cơ cao thì trả phí cao. Tuy nhiên, điều này lại làm phát sinh nhiều vấn đề xã hội. Các hộ dân sinh sống tại khu vực dễ bị ảnh hưởng thường là những người không đủ khả năng chi trả mức phí ngày càng tăng, thậm chí bị từ chối bảo hiểm hoàn toàn. Khi bảo hiểm trở nên quá đắt đỏ, nó đánh mất vai trò chia sẻ rủi ro và vô tình gia tăng khoảng cách giàu nghèo. Nhiều quốc gia đang thử nghiệm mô hình hợp tác công - tư để duy trì khả năng chi trả mà không làm biến dạng tín hiệu thị trường.

Mở Rộng Thị Trường: Cơ Hội Kèm Theo Thách Thức

Nhờ vào các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo và mô hình thủy văn chính xác hơn, bảo hiểm lũ lụt đã vươn ra nhiều khu vực địa lý và tầng lớp dân cư hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, việc mở rộng này không hề dễ dàng. Một số công ty bảo hiểm đã rút khỏi các khu vực thường xuyên ngập lụt do tỷ lệ rủi ro vượt ngoài khả năng tính toán và phân tán tổn thất. Hệ quả là thị trường trở nên phân mảnh, tạo ra những “khoảng trống bảo hiểm” và làm gia tăng tính bất định cho người dân.

Giới Hạn Của Khu Vực Tư Nhân: Khi Lợi Nhuận Xung Đột Với Mục Tiêu Bảo Vệ

Bản chất của ngành bảo hiểm thương mại là lợi nhuận, nhưng lũ lụt – nhất là trong bối cảnh nước biển dâng và thời tiết thất thường – lại mang tính hệ thống, khó định lượng và dễ gây tổn thất đồng loạt. Một sự kiện nghiêm trọng có thể tạo ra hàng nghìn đơn yêu cầu bồi thường, phá vỡ nguyên lý phân tán rủi ro truyền thống. Nhiều chuyên gia khẳng định thị trường tư nhân không thể một mình gánh vác các thiệt hại dạng này. Theo bà Barbara Buchner, Giám đốc Sáng kiến Chính sách Khí hậu: “Chúng ta cần tăng gấp 6 lần dòng vốn tài chính khí hậu toàn cầu để đáp ứng các mục tiêu quốc tế” – điều này cho thấy quy mô thách thức tài chính mà biến đổi khí hậu đặt ra cho ngành bảo hiểm.

Đổi Mới và Khuyến Khích: Hướng Đi Chủ Động Hơn

Bảo hiểm lũ lụt đang dần chuyển từ vai trò bị động sang một công cụ kích thích phòng ngừa rủi ro. Nhiều chính sách hiện nay đưa ra ưu đãi cho những người cải tạo nhà ở, xây sàn cao, khôi phục vùng đất ngập nước hoặc sử dụng vật liệu thấm nước. Một số hợp đồng còn sử dụng mô hình định giá linh hoạt, điều chỉnh phí hằng năm dựa trên bản đồ ngập mới và hành vi giảm thiểu rủi ro của người mua. Đây là sự kết hợp giữa công nghệ và kinh tế hành vi – một hướng đi đầy hứa hẹn nhưng vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm.

Bảo hiểm lũ lụt không chỉ là công cụ tài chính, mà còn là công cụ chính sách, là cầu nối giữa lợi ích kinh tế và khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, sự gia tăng về tần suất và cường độ lũ đã khiến nhiều giả định định phí cổ điển trở nên lỗi thời. Một chiến lược lai ghép giữa cơ chế thị trường và bảo trợ công cộng có thể là lời giải hợp lý nhất – vừa phản ánh rủi ro thực tế, vừa thúc đẩy sự công bằng và khả năng phục hồi dài hạn.

Khi mực nước không ngừng dâng lên – cả nghĩa đen lẫn bóng – bảo hiểm lũ lụt sẽ không thể giữ nguyên hình thức như cũ. Vấn đề không còn là có nên bảo hiểm hay không, mà là làm sao để công cụ này tiếp tục phát huy vai trò trong thời đại mà thiên tai đã trở thành điều thường nhật.